Trong logic cổ điển, mâu thuẫn bao gồm một sự không tương thích logic giữa hai hay nhiều mệnh đề. Nó xảy ra khi các mệnh đề, được thực hiện cùng nhau, đưa ra hai kết luận thường là nghịch đảo của nhau về mặt logic. Minh họa một khuynh hướng chung trong logic ứng dụng, định luật không mâu thuẫn của Aristotle nói rằng “Người ta không thể nói về một cái gì đó vừa là đúng vừa là sai trong cùng một khía cạnh và cùng một lúc.
Mâu thuẫn (chữ Hán: 矛盾) ban đầu là chỉ một cặp binh khí dùng trong chiến tranh thời xưa. 矛mâu là một vũ khí dài, đầu hình kiếm, thân cọc gỗ, giống như giáo, có vai trò tấn công. 盾thuẫn là một vật to bản, có vai trò như chiếc khiên chống đỡ.
Truyện kể rằng, có người thương gia nọ thoạt đầu đi bán mâu, rêu rao rằng: “Mâu của tôi đâm cái gì cũng thủng”. Rồi sau đó ông ta cũng bán thuẫn và cũng tự hào: “Thuẫn của tôi không có gì đâm thủng được”. Một vị khách đi đường thấy thế cười hỏi: “Vậy nếu tôi lấy cái mâu của ông đâm cái thuẫn của ông thì sao? Thủng hay không thủng?”. Thương gia nọ bí thế, chẳng biết trả lời thế nào, vì nếu thủng chứng tỏ thuẫn kém, còn không thủng chứng tỏ mâu kém, thế nên kết quả nào cũng sẽ khiến ông ta bẽ mặt. Và thế là từ “mâu thuẫn” ra đời.